Futbolun qaydaları zaman keçdikcə oyunçuların davranışlarına, taktikalara və ümumi oyunun axışına əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərib. Bu qayda dəyişiklikləri oyunun ədalətli, təhlükəsiz və daha dinamik olmasını təmin etmək məqsədi daşıyır.

"Apasport" futbolun bəzi mühüm qayda dəyişikliklərinin oyuna necə təsir etdiyi geniş şəkildə izah edir:

1. VAR (Video Assistant Referee) Texnologiyasının Girişi

• Qaydalar: 2018-ci ildə VAR sistemi dünya miqyasında tətbiq edilməyə başlandı. Bu texnologiya referilərin qollar, penaltilər, qırmızı kartlarla bağlı qərarlarını yenidən nəzərdən keçirmələrinə imkan verir.
• Təsir: VAR texnologiyası daha dəqiq və ədalətli qərarların verilməsini təmin edərək, oyunların nəticələrinə böyük təsir göstərib. Lakin bu texnologiyanın istifadəsi bəzi mübahisələrə də səbəb olub, çünki oyunun tempini ləngitdiyi və bəzi hallarda oyunçuların emosional anlarını təsirsiz hala gətirdiyi düşünülür.

2. Qaydaların Kəskinləşdirilməsi və Sarı/Qırmızı Kart Sistemi

• Qaydalar: 1970-ci illərdə sarı və qırmızı vərəqə sistemi futbola daxil edildi. Daha sonra isə təhlükəli oyunun və ya təkrarlanan kobudluqların qarşısını almaq üçün qaydalar kəskinləşdirildi.
• Təsir: Bu qaydalar oyunçuların davranışlarını əhəmiyyətli dərəcədə dəyişdi. Artıq oyunçular kobud oyunlar zamanı daha ehtiyatlı davranmağa məcbur olurlar. Qırmızı kart komandanı azlıqda qoyduğu üçün oyunun gedişinə böyük təsir göstərir. Bu da oyunçuların, xüsusən də müdafiəçilərin, daha diqqətli olmasına səbəb olur.

3. Hücum Qaydaları və Ofsayd Qaydası

• Qaydalar: Ofsayd qaydası ilk dəfə 19-cu əsrin sonlarında tətbiq edildi və zamanla dəyişikliklərə məruz qaldı. Son illərdə oyunçunun hücum zamanı cərimə meydançasında aktiv və ya passiv oyundan kənar vəziyyətdə olması ilə bağlı qaydalar aydınlaşdırılıb.
• Təsir: Ofsayd qaydalarındakı dəyişiklər hücum oyununu daha da maraqlı və gərgin hala gətirdi. Müdafiəçilər ofsayd tələsi qurmaq üçün daha dəqiq mövqe tutmalıdırlar. Eyni zamanda hücumçular müdafiəni daha yaradıcı şəkildə keçməli və cərimə meydançasında daha strateji hərəkət etməlidirlər.

4. Əvəzetmələrin Artırılması

• Qaydalar: Əvvəlcə oyun ərzində yalnız 1 və ya 2 əvəzetməyə icazə verilirdisə, zamanla bu rəqəm artırıldı və 2020-ci ildə pandemiya səbəbindən hər komanda üçün 5 əvəzetmə icazəsi verildi.
• Təsir: Əvəzetmələrin artması komandaların oyun boyunca təzə qüvvələr gətirməsinə və taktiki dəyişikliklər etməsinə imkan yaradır. Bu, xüsusilə oyunların ikinci yarısında tempin yüksək qalmasına kömək edir və oyunçuların zədələnmə riskini azaldır.

5. Cərimə Zərbələri və Penaltilər

• Qaydalar: Cərimə zərbələri və penaltilərlə bağlı qaydalarda da müəyyən dəyişikliklər olmuşdur. Məsələn, qol vurulan vəziyyətlərdə müdafiəçilərin əlindən gələn maneələrin qarşısını almaq üçün qaydalar daha dəqiq şəkildə müəyyən edilmişdir.
• Təsir: Bu dəyişikliklər, qol şanslarını artıraraq oyunların daha çox həyəcanlı olmasına səbəb olur. Oyunçular, cərimə zərbələri zamanı daha ehtiyatlı davranır, çünki kiçik bir səhv penaltiyə səbəb ola bilər.

6. Qapıçılara Aid Qaydalar

• Qaydalar: 1992-ci ildə qaydalara əlavə edilən dəyişikliklərə görə, qapıçılar artıq öz komanda yoldaşlarından gələn geri pasları əlləri ilə tutmamalıdırlar.
• Təsir: Bu qayda dəyişikliyi qapıçılara əlavə təzyiq gətirdi və onların ayaqla oynamaq bacarıqlarını artırmağa məcbur etdi. Bu dəyişiklik həmçinin müdafiəçilərin də oyunu daha ağıllı qurmasına səbəb oldu.

7. Simulyasiyanın Cəzalandırılması

• Qaydalar: Simulyasiya (yəni yalançı yıxılmalar və ya aldatmalar) daha ciddi şəkildə cəzalandırılmağa başlandı. Sarı kartla cəzalandırılan bu hərəkətlər oyunun ədalətini qorumaq məqsədini daşıyır.
• Təsir: Bu qayda dəyişiklikləri oyunçuları daha vicdanlı olmağa məcbur etdi və simulyasiyaların qarşısını almağa başladı. Bu da oyunun daha təmiz və ədalətli olmasını təmin edir.

8. Sürətli Qollar və Qısa Cərimə Zərbələri

• Qaydalar: Son illərdə oyunçuların cərimə zərbələrini daha sürətlə və qısa şəkildə yerinə yetirmələri üçün qaydalar sadələşdirilmişdir.
• Təsir: Bu, oyunun sürətini artıraraq daha çox qol vəziyyəti yaradılmasına və oyunların daha dinamik keçməsinə səbəb olmuşdur.

Futboldakı qayda dəyişiklikləri oyunun daha ədalətli, təhlükəsiz və dinamik olmasını təmin etmək məqsədi daşıyır. Bu dəyişikliklər oyunçuların taktikasına və davranışlarına böyük təsir göstərərək, həm hücum, həm də müdafiə texnikasını dəyişib. 

• Ramil Şeydayev: Növbəti Dayanacağı Haradır?
• Juninyo Kimdir? "Sevilya"nın transfer radarında olan futbolçunun həyat yolu
• Adil Nağıyev Kimdir? Adı oyun alqı-satqısında hallanan futbolçu
• Dris Mertens Kimdir? "Qalatasaray"ın Maestrosu
• Cesse Sekidika: "Neftçi"dən "Qalatasaray"a, "Cimbom"dan "Sabah"a