İdmanda Dopinq Skandalları. Tarixin Ən Böyük Dopinq Qalmaqalları

15.08.2024 - 12:28

Dopinq skandalları idman dünyasında ciddi təsirlər yaratmış, hətta bəzi hallarda idmançıların karyeralarını sona çatdırmışdır. Dopinq istifadəsi idmanın dürüstlük prinsiplərinə ziddir və həm idmançılar, həm də idman təşkilatları üçün ciddi nəticələrə səbəb olur.

“Apasport” tarixin ən böyük dopinq qalmaqallarından bəziləri haqqında məlumat verir:

1. Lanse Armstronq (Velosiped İdmanı)

Qalmaqal: Lanse Armstronq Tour de France yarışını 7 dəfə qazanmış məşhur Amerika velosipedçisi idi. Lakin 2012-ci ildə onun karyerası dopinq qalmaqalı ilə sarsıldı. Armstronq illər boyu qan dopinqi (EPO) və digər dopinq maddələrindən istifadə etdiyini etiraf etdi. Bu, onun bütün Tour de France qələbələrinin və digər nailiyyətlərinin ləğv edilməsinə səbəb oldu.
Nəticə: Armstrongun adını təmizləmək üçün apardığı hüquqi mübarizələr uğursuz oldu və onun bütün titulları əlindən alındı. O, həmçinin peşəkar idmandan ömürlük uzaqlaşdırıldı.

2. Ben Conson (Atletika)

Qalmaqal: Kanadalı atlet Ben Conson 1988-ci il Seul Olimpiya Oyunlarında 100 metr məsafəni dünya rekordu ilə qazanaraq qızıl medal əldə etmişdi. Lakin üç gün sonra onun dopinq testinin müsbət çıxması ilə skandal yarandı. Consonun “stanozolol” adlı qadağan edilmiş anabolik steroid qəbul etdiyi aşkarlandı.
Nəticə: Consonun qızıl medalı əlindən alındı və dünya rekordu ləğv edildi. O, həmçinin iki il müddətinə idmandan uzaqlaşdırıldı.

3. Marion Cons (Atletika)

Qalmaqal: Amerikalı sprinter Marion Cons 2000-ci il Sidney Olimpiya Oyunlarında 5 medal (3 qızıl və 2 bürünc) qazandı. Lakin 2007-ci ildə BALCO dopinq skandalı çərçivəsində onun da dopinq maddələrindən istifadə etdiyi məlum oldu. Jones, məhkəmədə yalan danışmaq və dopinqdən istifadə etdiyini gizlətmək üçün yalançı şahidlik etmək ittihamları ilə üzləşdi.
Nəticə: Marion Cons əldə etdiyi medalları geri qaytarmalı oldu və idmandan ömürlük uzaqlaşdırıldı. O, həmçinin məhkəmə nəticəsində həbs cəzası aldı.

4. Rusiyanın Dopinq Proqramı (Atletika və Qış İdmanları)

Qalmaqal: 2015-ci ildə Dünya Antidopinq Agentliyi (WADA) Rusiyanın dövlət tərəfindən dəstəklənən genişmiqyaslı dopinq proqramını ifşa etdi. Bu proqramın məqsədi Rusiya idmançılarının beynəlxalq yarışlarda qanunsuz üstünlük qazanmasını təmin etmək idi. Proqram, 2014 Soçi Qış Olimpiya Oyunları da daxil olmaqla, bir çox beynəlxalq yarışları əhatə edirdi.
Nəticə: WADA və Beynəlxalq Olimpiya Komitəsi (IOC) Rusiyanı bir neçə böyük beynəlxalq yarışdan uzaqlaşdırdı. Rusiya idmançıları bir çox turnirlərdə neytral bayraq altında yarışmaq məcburiyyətində qaldı.

5. Dieqo Maradona (Futbol)

Qalmaqal: Argentina futbolunun əfsanəsi Dieqo Maradona 1994-cü il FIFA Dünya Kubokunda dopinq testindən keçə bilmədi. Maradona “efedrin” adlı qadağan edilmiş maddəni qəbul etdiyi üçün turnirdən uzaqlaşdırıldı.
Nəticə: Maradona turniri erkən tərk etməli oldu və Argentina milli komandası onun yoxluğunda zəif çıxış etdi. Bu skandal Maradonanın karyerasına ciddi zərbə vurdu.

6. Floyd Landis (Velosiped İdmanı)

Qalmaqal: Amerikalı velosipedçi Floyd Landis 2006 Tour de France yarışını qazanaraq məşhurlaşdı. Lakin qısa bir müddət sonra onun testosteron səviyyəsinin normadan çox olduğu aşkarlandı. Landis dopinqdən istifadə etdiyini əvvəlcə inkar etsə də, sonradan etiraf etdi.
Nəticə: Landisin qələbəsi ləğv edildi və o, peşəkar idmandan uzaqlaşdırıldı. Bu, velosiped idmanında növbəti böyük dopinq qalmaqalı oldu.

7. Carl Luis vs. Ben Conson (Atletika)

Qalmaqal: 1988-ci ildə Ben Consonun dopinq qalmaqalından sonra ABŞ-nin məşhur sprinteri Carl Luis haqqında da ittihamlar ortaya çıxdı. Onun da bir neçə dəfə dopinq testindən keçə bilmədiyi iddia edildi, lakin bu nəticələr ictimaiyyətə açıqlanmadı və Luis heç vaxt cəzalandırılmadı.
Nəticə: Bu iddialar idman dünyasında ədalətlilik mövzusunda ciddi müzakirələrə səbəb oldu və dopinq testlərinin şəffaflığı ilə bağlı suallar doğurdu.

8. Miçel Smit (Üzgüçülük)

Qalmaqal: İrlandiyalı üzgüçü Miçel Smit, 1996-cı il Atlanta Olimpiya Oyunlarında üç qızıl və bir bürünc medal qazanmışdı. Lakin 1998-ci ildə dopinq testindən keçə bilmədi və onun “Sidnifillin” adlı qadağan edilmiş maddəni qəbul etdiyi aşkarlandı.
Nəticə: Miçel Smit dörd il müddətinə idmandan uzaqlaşdırıldı. O, medallarını saxladı, lakin karyerası sona çatdı.

9. Castin Qatlin (Atletika)

Qalmaqal: Amerikalı sprinter Castin Qatlin iki dəfə dopinqdən istifadədə günahlandırıldı. İlk dəfə 2001-ci ildə amfetamin istifadə etdiyi üçün, ikinci dəfə isə 2006-cı ildə testosteron səviyyəsinin yüksək olduğu üçün cəzalandırıldı.
Nəticə: Qatlin bir neçə il müddətinə idmandan uzaqlaşdırıldı, lakin geri qayıdaraq yenidən dünya səviyyəsində müvəffəqiyyət qazandı. Onun karyerası dopinq qalmaqalları ilə ləkələndi, lakin yarışlara qayıtdıqdan sonra yenidən yüksək səviyyədə çıxış etdi.

10. Şərqi Almaniya Dopinq Skandalı

Qalmaqal: Şərqi Almaniya 1970-1980-ci illər arasında dövlət tərəfindən dəstəklənən geniş bir dopinq proqramı həyata keçirdi. Bu proqram çərçivəsində yüzlərlə idmançıya qadağan edilmiş maddələr verilirdi. Bu, Şərqi Almaniyanın idmançılarının beynəlxalq yarışlarda müvəffəqiyyət qazanmasına səbəb oldu.
Nəticə: Şərqi Almaniya 1990-cı ildə birləşdikdən sonra bu proqram ifşa olundu və bir çox keçmiş idmançı və məşqçi bu proqramın zərərləri haqqında danışdı. Bu skandal idman tarixinin ən genişmiqyaslı dopinq qalmaqallarından biri olaraq yadda qaldı.