Apasport.az saytı AFFA yanında Media Komitəsinin layihə müsabiqəsinin qaliblərindən olan Azərbaycan çempionatı, kuboku, yığması və avrokuboklarda iştirak ilə bağlı bütün statistik boşluqların aradan qaldırılması istiqaməti üzrə silsilə yazıları davam etdirir. Bu dəfə 1992-ci ildən keçirilən ölkə çempionatlarının tarixi ərzində neçə futbolçunun qol vurduğuna, onlar arasında rekordçulara, daha çox klubun heyətində fərqlənənlərin siyahısına aydınlıq gətirib, karyerasını davam etdirənlər arasında ən məhsuldar bombardirlərin kimliyini nəzərdən keçirəcəyik.

1322 futbolçu qol vurub

İlk növbədə onu qeyd edək ki, 1992-2016-cı illədə ölkə çempionatlarında baş tutan 4456 matçda artıq 11449 qol vurulub. Bu toplardan yalnız 11291-i rəqib qapısına vurulan qollardı. Çünki tarix ərzində 158 avtoqol qeydə alınıb. Rəqib qapısına vurulan qollara gəlincə, onlara 1322 futbolçu imza atıb. Onlardan 339-nu qolçu da saymaq olmaz. Çünki bu sayda futbolçu karyerasında cəmi 1 qol vurub.

46-sı gəldi, 56-sı dayandı

Cari mövsüm 46 futbolçunun qol hesabını açması səbəb olub. Bu oyunçuların bir çoxu debütü indiyə təsadüf etdiyindən yalnız bu çempionatda qol hesabını açıb. Bəziləri isə əvvəl bacarmadıqlarını reallaşdırıblar. Amma elələri də var ki, öncə qol vursa da, cari mövsümdə fərqlənə bilmir. Belə oyunçuların sayı 54-dü. Onlar arasında hesabında daha çox qol olanlar Fərid Quliyev (33), Murad Ağakişiyev (22) və Məhəmməd Qurbanovdu (18).

Qol hesabını açmayanlar

Ölkə çempionatlarında elə oyunçular da var ki, qol hesablarını aça bilməyiblər. Onlardan 9-u 100 və daha çox matçda iştirak etsə də, fərqlənməyib. Belələri arasında mütləq rekord hazırda “Rəvan”da çıxış edən Elvin Əliyevə məxsusdu. O, 184 oyun keçirdiyi Premyer Liqada rəqib qapısına yol tapmayıb. Hazırda karyerasını elitada davam etdirən daha bir futbolçu - Bədavi Hüseynov da 100-dən artıq matçda qola həsrət qalıb. Milliləşən rusiyalının bu həsrəti 132 oyundan ibarətdi.

İki ampluada

Cari mövsümdə Nika Kvekveskiri qeyri-adi nəticəylə diqqət çəkib. “İnter”in gürcüstanlı legioneri 4 qol vurduğu çempionatda 1 top da buraxıb. Buna onun bir matçda qapıçı qırmızı vərəqə aldıqdan sonra çərçivədə dayanması səbəb olub. O, Azərbaycan çempionatları tarixində həm qol vuran, həm də buraxan 20-ci oyunçudu. Bu siyahıda bəzən ampluasını dəyişən qapıçılar da var, məcburiyyətdən çərçivədə dayanan sahə oyunçuları da. Belə futbolçular arasında ən diqqətçəkəni Nizami Sadıqovdu. 188 top buraxan qolkiper hücumçu kimi də oynadığı vaxtlarda 19 qol vurub. Daha bir qapıçı, 125 top buraxan Mahir Mirzağayevin də hesabında 5 qol var. Onlardan başqa, Faiq Əzizov, Eldəniz Hüseynov, Vurğun Quliyev, Ceyhun Hüseynov kimi qapıçılar da qol vuranlar siyahısındadı.

100 ən yaxşı bombardir

Azərbaycan çempionatlarının ən yaxşı bombardiri Nazim Əliyevdi. Onun hesabında 183 qol var. Ən yaxın izləyicilərindən xeyli uzaqlaşan hücumçu 2-ci yerlə müqayisədə 58 top çox vurub. Müşfiq Hüseynovun 125, Rövşən Əhmədovun 116 qolu var. Ümumilikdə isə yalnız 10 futbolçu 100 və daha çox qol vurub. 50 və daha çox qol vuranların sayı isə 33-dü. Ən çox qol vuran 100 futbolçu siyahısında ümumilikdə 102 oyunçu yer alıb. Buna səbəb bura düşmək üçün minimuma bərabər olan 25 topu 7 futbolçunun vura bilməsidi. Onlar 96-102-ci yerlərə şərikdilər.

Ən yaxşı bombardirimiz

Bombardirlər siyahısının lideri Nazim Əliyev 183 qola 236 matçda imza atıb. 1992-ci ildə Sumqayıt “Xəzər”i ilə Azərbaycan çempionatında debüt edən hücumçu qollarından 93-nü bu klubda vurub. “Neftçi”də 42 dəfə fərqlənən Əliyev “Dinamo”da 25, “Qarabağ”da 23 dəfə rəqib qapılarına yol tapıb. 183 qolu 9 mövsümdə vuran forvard 4 klubla buna nail olub.

Ən yaxşı “24-lük”

Cari mövsümdə Premyer Liqada ən azı 1 oyun keçirənlərdən 14-ü 100 ən yaxşı bombardir siyahısındadı. Burada ən yüksək göstərici 56 qol vuran Rəşad Abdullayevə məxsusdu. Viktor İqbekoyi 47, Vaqif Cavadov 45 dəfə fərqlənib. “100-lüy”ə düşməyən daha 10 oyunçu isə 20 və daha çox qol vurub. Onlar qol hesabını artırmaqla siyahıya düşməyə namizədlərdi. 

Əliyevin “het-triki”

Bombardirlərdən danışarkən ayrı-ayrı mövsümlərin ən məhsuldar oyunçularının siyahısına da nəzər salmaq zəruridi. Bir mövsümdə ən çox qol vurmaq rekordu Nazim Əliyevə məxsusdu. O, 1992-ci ildə 39 qolla hamını qabaqlayıb. Əliyev hamıdan çox – 3 dəfə mövsümün bombardiri olub. O, 1994/95 və 1997/98 mövsümlərində də uğurunu təkrarlayıb, “het-trik” müəllifi olub. Zaur Ramazanov isə iki dəfə bombardir mükafatına yiyələnib. Təbii ki, çempionatımızdakı bombardir mükafatı nisbi məsələdi. Çünki bəzən ən məhsuldar oyunçuya heç kağız parçası da verilməyib. Ən az qolla bombardir adını qazanan isə 2000/01 mövsümündə 13 qol vuran Paşa Əliyevdi.

Ən məhsuldar legionerlər

Azərbaycan çempionatlarının ən məhsuldar legioneri Badri Kvaratsxeliyadı. Onun hesabında 71 qol var. Milliləşən gürcüstanlı həmyerlisi Georgi Adamiyadan 10 top öndədi. Ümumiyyətlə ilk “100-lük”də 26 əcnəbi var. Təbii ki, milliləşənlər də daxil olamqla. Daha 12 əcnəbi isə 20 və daha çox qol vursa da, “100-lük”dən kənarda qalıb.

10 klub və 17 mövsüm

Daha bir futbolçu – Kənan Kərimov qeyri-adi göstəriciləri ilə bombardirlik keyfiyyətlərini nümayiş etdirib. O, 17 mövsümdə qol sevinci yaşayıb. Bunu 10 klubun heyətində gerçəkləşdirən hücumçu “Avtomobilçi”, “Qarabağ”, “Pambıqçı”, MOİK, “Viləş”, “Kəpəz”, “Şəmkir”, “Turan”, “Karvan” və “Qəbələ”də fərqlənib. İsmayıl Məmmədov, Mahmud Qurbanov 16, Aqil Məmmədov, Xaqani Məmmədov 15 mövsümdə qol sevinci yaşayıblar. İsmayıl Məmmədov, Xaqani Məmmədov 9, Musa Qurbanov, Samir A. Məmmədov 8 fərqli komanda üçün qol vurmağa müvəffəq olublar.

Hüseynovdan unikal göstərici

Müşfiq Hüseynov bir komandada ən çox qol vuran oyunçudu. O, “Qarabağ”da 109 dəfə fərqlənib. Samir Ələkbərov “Neftçi”də 100-ə çatmaq üçün 1 qol vura bilməyib. Onun hesabında 99 top var. Alay Bəhramov “Viləş”, Nazim Əliyev “Xəzər” S üçün 93 qol vurmağı bacarıb. Ümumilikdə 12 oyunçu eyni komandada 50 və daha çox belə uğur əldə edib.

Fərqlərin yaranma səbəbi

Qollardan danışarkən bir məqamı vurğulamaq lazımdı ki, statistikada daim yeniləmələrin aparılıb, dəqiqləşdirilməsi zəruridi. Çünki yalnız protokollara əsaslansaq, bir sıra səhvlər yaranar. Dəfələrlə sonradan rəsmi sənəddəki xətalar aradan qaldırılıb. Elə bu da anlaşılmazlıqlara yol açır. Əksər nüfuzlu xarici mənbələr ilkin rəsmi göstəricilərə əsaslanır. Lakin sonradan verilən qərarları nəzərdən qaçırır. Məsələn 2 il öncə xeyli sayda qolun müəllifi sonradan dəqiqləşdirilib, dəyişdirilmişdi. Bəzən qollar avtoqola, bəzən isə tərsinə dəyişdirilib. Təkcə Draqan Çeran iki belə top itirib. Daha bir oyunu xatırlatmamaq olmur. 2004/05 mövsümünün sonuncu turunun “Kəpəz” – “Xəzər Lənkəran”la oyununda qonaqların qələbə qolu penaltidən vurulub. Bu zərbəni Oqtay Dərəlioğli qola çevirib ki, o vaxt az sayda olan mətbuat da bunu belə yazıb. Lakin matçın hakimi Martin Stankov kimi apardığı qeydi ilə anlaşılmazlıqlara səbəb olur. Bir neçə il əvvəl aparılan araşdırmalar sayəsində protokoldakı səhv bir daha təsqiqləndi. Amma əksər mənbələr hələ də həmin qolun müəllifini düzgün göstərmir.

Vüqar XEYRULLAYEV

Layihə AFFA yanında Media Komitəsi tərəfindən maliyyələşdirilir